Zwangerschap

✔   Eet vezelrijke voeding, zoals fruit, groenten, peulvruchten en volkorenproducten

✔   Drink dagelijks twee liter vocht om de ontlasting soepel te houden

✔   Zorg voor voldoende beweging om de spijsvertering te bevorderen

Angstgevoelens

Het is niet altijd rozengeur en maneschijn tijdens je zwangerschap. Het is volkomen normaal dat je af en toe zorgen maakt. Deze zorgen kunnen heel uiteenlopend zijn, zoals angst voor een miskraam of vroeggeboorte, bezorgdheid over de gezondheid van je baby, angst voor de bevalling, zorgen over de kraamtijd en de nieuwe verantwoordelijkheden, enzovoort. Dergelijke gevoelens kunnen voortkomen uit hormonen, eerdere ervaringen of verhalen van anderen. Ze kunnen zich uiten in piekeren, maar ook in dromen, en soms zelfs in nachtmerries. Het is belangrijk om deze gevoelens te delen met je partner, vertrouwenspersoon of verloskundige. Ook homeopathisch kunnen hier naar oplossingen gezocht worden. Soms erover praten, en je geruststellen met duidelijke info kan al heel wat helderheid brengen

Bandenpijn

Bandenpijn wordt vaak ervaren als een scherpe, stekende pijn aan de zijkanten van je buik en in de buurt van je liezen. Deze pijn ontstaat doordat de banden die de baarmoeder ondersteunen, zich uitrekken. Het is een veelvoorkomend ongemak dat zowel tijdens de zwangerschap als in het kraambed kan optreden.

✔ Probeer plotselinge bewegingen te vermijden.

✔ Een doek of een speciale zwangerschapsband kan eventueel verlichting bieden door extra steun te geven aan je buik.

Bekkenklachten

Bekkenklachten ontstaan door de verweking van de verbindingen tussen de bekkenbeenderen, wat veroorzaakt wordt door de hormonen in de zwangerschap. Dit proces begint meestal rond de 20e week van de zwangerschap. Daarnaast speelt de belasting van de steeds groter en zwaarder wordende baarmoeder ook een rol. De verweking van de verbindingen is een normaal proces en komt bij iedere zwangere vrouw voor. Het doel is om extra ruimte in het bekken te creëren voor de bevalling.

Waarom de ene vrouw deze klachten als pijnlijk ervaart en de andere niet, is moeilijk te zeggen. Het is belangrijk om een balans te vinden tussen rust en activiteit. Beweging is nodig om de spieren sterk te houden en spierzwakte te voorkomen. Tegelijkertijd kan rust noodzakelijk zijn om de banden en kapsels te sparen, waardoor verergering van de pijn wordt voorkomen.

Hoewel de pijn bij de ene vrouw met homeopathie volledig kan afnemen, kan deze bij de andere vrouw niet helemaal verdwijnen, maar wel verlichting bieden. Het doel is om de klachten te doen verdwijnen of te verzachten, waardoor de pijn minder intens wordt, zodoende het draaglijk is en de je je weer mobieler voelt.

Tijdens de zwangerschap komen urineweginfecties of blaasontstekingen vaker voor door hormonale veranderingen en de druk van de groeiende baarmoeder op de blaas. Deze infecties kunnen het risico op complicaties vergroten, zoals het ontwikkelen van een nierinfectie, die schadelijk kan zijn voor zowel de moeder als de baby. Een gezonde aanwezigheid van lactobacillen in de vagina biedt doorgaans bescherming tegen deze infecties, maar als deze bescherming verzwakt is (bijvoorbeeld bij dysbiose), kan de kans op infecties toenemen..

Ø  Frequent aandrang om te plassen

Ø  Brandende pijn of ongemak tijdens het plassen

Ø  Troebele urine, soms met een sterke geur

Ø  Bloed in de urine
Ø  Pijn in de onderbuik of onderrug

Hoewel blaasontstekingen vaak goed te behandelen zijn, is het belangrijk om snel actie te ondernemen om complicaties te voorkomen.

Natuurlijke benaderingen voor het voorkomen van blaasontstekingen:

Ø  Cranberrie
Cranberry’s kunnen helpen bij het voorkomen van blaasontstekingen door te voorkomen dat bacteriën zich aan de blaaswand hechten en het herstel van het evenwicht in de blaas te ondersteunen. Cranberrysupplementen of puur cranberrysap (zonder toegevoegde suikers) kunnen nuttig zijn, maar voor een ver gevorderde infectie zijn ze minder effectief.

Ø  D-mannose 
D-mannose is een natuurlijk suiker dat net zoals cranberries helpt te voorkomen dat bacteriën zich aan de blaaswand hechten.

Ø  Voldoende drinken
Drink voldoende water (1,5 tot 2 liter per dag). om de blaas door te spoelen en bacteriën uit het lichaam te verwijderen. Dit verlaagt de bacteriëndichtheid in de urine.

Ø  Blaas legen na het vrijen
Vanwege de korte plasbuis (ongeveer 4 cm) bij vrouwen, zijn ze gevoeliger voor opstijgende bacteriën. Het is dus belangrijk om na seksuele activiteit de blaas te legen om bacteriën die in de plasbuis terecht kunnen zijn gekomen, weg te spoelen.

Ø  Vermijd het vasthouden van urine
Hoe verleidelijk het soms ook is, probeer niet te lang te wachten met plassen, omdat dit de groei van bacteriën kan bevorderen.

Ø  Ondersteuning voor de blaas
Draag loszittende, ademende kleding en vermijd strakke kleding die de blaas kan beknellen

Ø  Goede hygiëne
Het is essentieel om van voor naar achter te vegen na toiletbezoek, om de verspreiding van bacteriën van de anus naar de urinebuis te voorkomen. Houd de genitaliën schoon en droog, en gebruik geen irriterende producten zoals geparfumeerde zeep.

Ø  Probiotica
Er is steeds meer bewijs dat probiotica kunnen bijdragen aan het bevorderen van een gezonde bacteriële flora in de urinewegen, waardoor de kans op infecties vermindert. Zo heeft de probioticumstam Lactobacillus helveticus een sterk remmende werking op de hechting van de belangrijkste urogenitale ziektekiemen.

Wanneer Medicatie Nodig Is:
In gevallen waarin de infectie niet kan worden voorkomen of verholpen met natuurlijke middelen, kan het noodzakelijk zijn om antibiotica in te zetten. Een veelvoorkomend antibioticum dat tijdens de zwangerschap wordt voorgeschreven, is nitrofurantoïne. Dit antibioticum is veilig voor gebruik tijdens de zwangerschap, maar wordt afgeraden in de laatste weken (rond de uitgerekende datum) van de zwangerschap vanwege mogelijke bijwerkingen voor de baby. Door routine of werkdruk zou dit laatste weleens vergeten worden. Let dus goed op, of vraag het eventueel extra na bij uw verloskundige.

⚠“Herhaalde urineweginfecties behandeld met antibiotica kunnen de vaginale flora verstoren, wat de kans op terugkerende urineweginfecties vergroot. Een gezonde vaginale microbiota helpt de verspreiding van bacteriën naar de urinewegen te voorkomen”

Wanneer contact opnemen met de vroedvrouw:
Als je last hebt van symptomen van een blaasontsteking (zoals pijn of branderigheid bij het plassen, vaak aandrang om te plassen, troebele of bloedige urine), is het belangrijk om zo snel mogelijk contact op te nemen met je verloskundige of huisarts. Onbehandelde infecties kunnen zich uitbreiden naar de nieren en leiden tot ernstigere gezondheidsproblemen.

Zorg ervoor dat je goed op de signalen van je lichaam let en neem altijd contact op met je zorgverlener bij twijfels of vragen.

Harde buiken

Vanaf ongeveer 20 weken zwangerschap kan het voorkomen dat de baarmoeder af en toe hard aanvoelt. Dit gebeurt doordat de spiercellen in de baarmoeder zich samentrekken, wat een normaal proces is. Harde buiken zijn meestal pijnloos, onregelmatig en zonder een duidelijk ritme. Ook na een orgasme kunnen harde buiken optreden, wat volkomen normaal is. In de laatste weken van de zwangerschap kunnen harde buiken iets vaker voorkomen, omdat de baarmoeder zich voorbereidt op de bevalling.

Hoewel harde buiken meestal geen vroegtijdige bevalling aanduiden, kunnen ze soms wijzen op vroegtijdige contracties. Als de harde buiken regelmatig en pijnlijk zijn, neem dan contact op met uw vroedvrouw of gynaecoloog. Bij twijfel kan verder onderzoek, zoals een CTG-scan of andere onderzoeken, worden uitgevoerd om de baarmoederactiviteit te monitoren en vroegtijdige contracties uit te sluiten.

Ø   Regelmatige en pijnlijke harde buiken: Als de harde buiken komen met een regelmaat, steeds sterker worden of gepaard gaan met pijn, kan dit duiden op vroegtijdige contracties en is het belangrijk om contact op te nemen met uw verloskundige of het ziekenhuis.

Ø   Bloedverlies: Als u bloed verliest, zelfs in kleine hoeveelheden, of slijm met bloed, is het belangrijk om meteen medische hulp in te schakelen.

Ø   Vroegtijdige vruchtwaterlekkage: Als u merkt dat er vruchtwater lekt, moet u direct contact opnemen met uw verloskundige of het ziekenhuis.

Ø   Lage rugpijn of andere symptomen van vroeggeboorte: Dit kan gepaard gaan met regelmatige harde buiken en moet worden gecontroleerd om vroeggeboorte uit te sluiten.

Ø   Hydratatie: Soms kunnen harde buiken veroorzaakt worden door uitdroging, dus het is belangrijk om voldoende water te drinken, vooral als je merkt dat je vaker harde buiken hebt.

Ø   Rust: Wanneer u veel harde buiken ervaart, kan het helpen om een beetje meer rust te nemen en de fysieke belasting te verminderen. Probeer stress en zware lichamelijke activiteit te vermijden.

Ø   Beweging: Soms kunnen lichte bewegingen of het veranderen van houding verlichting bieden. Als u bijvoorbeeld lange tijd in dezelfde positie hebt gezeten, kan het helpen om even op te staan of zachtjes te bewegen.

Kortademigheid

Kortademigheid is een veelvoorkomend verschijnsel tijdens de zwangerschap, vaak gepaard met hartkloppingen. Dit wordt veroorzaakt doordat het hormoon progesteron het ademcentrum in de hersenen gevoeliger maakt voor koolstofdioxide. Hierdoor krijgt je lichaam eerder de prikkel dat het meer zuurstof nodig heeft, wat leidt tot kortademigheid en soms hyperventilatie. In de laatste weken van de zwangerschap wordt het middenrif omhoog geduwd, waardoor de longen minder ruimte hebben en de kortademigheid kan verergeren. Dit is een normaal verschijnsel, waarover u zich geen zorgen hoeft te maken. Wanneer u kortademigheid ervaart, probeer dan rustig te ademen en vermijd diep ademhalen. Ga eventueel zitten of liggen en leg uw handen op uw buik. Voel bij het inademen hoe uw buik naar buiten bolt en bij het uitademen weer teruggaat.

Gebruik dit moment ook om contact te maken met je kindje. Focus op je gevoel, laat eventuele angst los en richt je aandacht op de verbinding die je met je baby hebt. Door in je gevoel te gaan en rustig adem te halen, kun je zowel jezelf als je kindje geruststellen.

✔  Vraag je partner om je tenen voorzichtig richting je knie te duwen terwijl je je been strekt. Dit helpt om de spier te ontspannen.

✔  Masseren van de pijnlijke plek: Na de kramp kun je de aangedane spier zachtjes masseren om de spanning te verminderen.

✔  Even een paar stappen zetten: Als het mogelijk is, kan het helpen om even rond te lopen om de bloedcirculatie te verbeteren.

✔  Warmte aanbrengen: Gebruik een warm kompres of een verwarmingskussen op de pijnlijke plek om de spieren te ontspannen.

✔  Eten van magnesiumrijke voeding: Magnesium kan helpen om spierkrampen te voorkomen. Denk aan voedingsmiddelen zoals noten, zaden, bananen en groene bladgroenten.

✔  Voldoende water drinken: Uitdroging kan krampen verergeren, dus zorg ervoor dat je genoeg water drinkt om goed gehydrateerd te blijven.

✔  Bewegen en rekken: Dagelijkse lichte lichaamsbeweging, zoals wandelen of rekken, kan helpen om de bloedcirculatie te verbeteren en krampen te voorkomen.

Tijdens de zwangerschap kan de kringspier tussen de slokdarm en de maag verslappen, wat ervoor zorgt dat er soms maagsap in de slokdarm terechtkomt. Dit kan leiden tot een branderig gevoel, vaak gepaard met misselijkheid. De klachten nemen meestal toe naarmate de zwangerschap vordert, omdat de groeiende buik de maag onder druk zet. Soms verminderen de klachten wanneer het kindje is ingedaald.

✔   Vermijd bepaald voedsel en drinken:

·       Geen vet of pittig gekruid eten

·       Beperk de inname van koffie, frisdrank met prik, alcohol en sinaasappelsap

✔   Verander je slaappositie:

·       Gebruik een extra kussen of verhoog het hoofdeinde van je bed om te voorkomen dat maagsap omhoogkomt

✔   Kies voor verzachtende voedingsmiddelen:

·       Melk of vla kan tijdelijk verlichting geven van het maagzuur.

✔   Eet kleinere maaltijden:

·       Het kan helpen om kleinere, vaker verspreide maaltijden te eten in plaats van grote porties.

✔   Blijf rechtop na het eten:

·       Probeer na de maaltijd niet te gaan liggen of bukken, zodat de kans op terugvloeiing van maagzuur wordt verkleind.

Medicatie:

Kruiden: Kamille, gember en munt kunnen helpen bij het verlichten van maagzuur. Gember kan bijvoorbeeld helpen bij het kalmeren van misselijkheid, terwijl kamille de maagwand kan verzachten. Kamille wordt als veilig beschouwd in kleine hoeveelheden, zoals in thee, maar hoge doseringen kunnen de baarmoeder stimuleren, dus het is het beste om het met mate te gebruiken.

Homeopathie: Middelen zoals Nux vomica of Robinia worden soms gebruikt bij brandend maagzuur tijdens de zwangerschap. Het is echter belangrijk om eerst advies te vragen aan een deskundige, voordat je deze middelen gebruikt.

Misselijkheid tijdens de zwangerschap is een veelvoorkomend symptoom, vaak veroorzaakt door hormonale veranderingen. Ochtendmisselijkheid is het bekendste type en komt vooral voor in het begin van de zwangerschap. Dit is voor veel vrouwen zelfs een teken dat ze zwanger zijn. Gelukkig neemt de misselijkheid meestal af na de derde maand.

✔   Eet ’s ochtends voor het opstaan al iets kleins vb. een licht beschuitje (zet een pakje beschuitjes op je nachtkastje)

✔   Probeer een lege maag te vermijden: Eet meerdere kleine maaltijden per dag in plaats van grote porties.

            o   Glas water, yoghurtje, beschuitje tussendoor
✔  Nog een kleinigheidje eten voor je gaat slapen
✔  Vermijd vet en sterk gekruid voedsel, omdat dit de misselijkheid kan verergeren. 
✔  Kies voor gemberthee of verse gember bij misselijkheid, omdat dit op natuurlijke wijze het maag-darmstelsel kan kalmeren

Sommige vrouwen ervaren ook braken als gevolg van misselijkheid, wat normaal is. Wanneer u echter alles wat u gegeten of gedronken heeft weer uitbraakt, is dit geen normale situatie meer. Neem in dat geval contact op.

Obstipatie, ook wel verstopping genoemd, komt veel voor tijdens de zwangerschap. Het betekent dat je minder vaak naar het toilet gaat voor ontlasting, of dat je wel aandrang hebt, maar het niet lukt doordat de ontlasting hard is. Dit wordt vaak veroorzaakt door hormonen die de werking van de darmen vertragen.

✔   Eet vezelrijke voeding: Voeg meer groenten, fruit (zoals pruimen), volkorenproducten en peulvruchten toe aan je dieet.

✔   Drink voldoende water: Streef naar ongeveer twee liter vocht per dag om de ontlasting zachter te maken.

✔   Beweeg voldoende: Regelmatige lichaamsbeweging kan de darmfunctie bevorderen en obstipatie helpen voorkomen.

✔   Probeer niet te forceren: Neem de tijd en vermijd te veel druk zetten bij het toiletbezoek.

Als de ontlasting hard blijft, ondanks het volgen van deze tips, is het belangrijk om dit aan je vroedvrouw te melden. Zij kan je verder adviseren en eventueel aanvullende maatregelen voorstellen

Pigmentatie

Tijdens de zwangerschap wordt er meer MSH (melanocyt stimulerend hormoon) aangemaakt. Dit hormoon zorgt ervoor dat de pigmentcellen in je huid meer pigment produceren. Melanine is het stofje dat verantwoordelijk is voor de verkleuring van je huid, zoals de donkere lijn die zichtbaar wordt tussen je navel en schaambeen, en het donkerder worden van je tepels. Dit laatste is zelfs heel nuttig, omdat het de baby helpt de tepels makkelijker te vinden tijdens de borstvoeding.

Daarnaast kunnen er ook vlekken ontstaan op je gezicht, op littekens of op plekken waar strakke kleding heeft gezeten (dit wordt soms het zwangerschapsmasker genoemd). Deze vlekken kunnen verergeren door zonlicht.

Om je huid te beschermen en de pigmentveranderingen te beperken, kun je de volgende maatregelen nemen:

✔   Vermijd direct zonlicht tijdens de piekuren (tussen 11.00 en 15.00 uur).

✔   Draag beschermende kleding zoals een T-shirt, een grote hoed of pet.

✔   Gebruik zonnebrandcrème met een hoge SPF om je huid te beschermen tegen schadelijke UV-stralen.

Veel zwangere vrouwen ervaren in de laatste weken slaapproblemen. Dit komt vaak door frequent plassen, moeite met in slaap vallen of het niet meer comfortabel kunnen liggen door de steeds groter wordende buik.

·        Een warm bad nemen.

·        Warme melk drinken.

·        Een korte wandeling maken buiten.

·        Een ontspannend boek lezen.

·        Genieten van een intiem moment met je partner.

Tijdens de zwangerschap kunnen spataderen (varices) ontstaan of verergeren. Dit komt doordat de wanden van de bloedvaten verslappen door hormonale invloeden en de bloedafvoer vertraagd wordt, waardoor de druk in de vaten toeneemt. Spataderen kunnen pijn veroorzaken en een zwaar gevoel in de benen geven. Ze komen niet alleen voor in de benen, maar kunnen ook aan de schaamlippen ontstaan, waar ze eveneens ongemak en een drukkend gevoel kunnen geven.

Wandelen, zwemmen of lichte oefeningen stimuleren de doorbloeding en verminderen de druk op de bloedvaten

Dit verhoogt de druk op de bloedvaten

Dit helpt de doorbloeding te verbeteren.

Wissel houdingen af en neem regelmatig een korte beweegpauze.

Maak draaiende bewegingen of wiebel met je tenen om de doorbloeding te stimuleren

Hoge hakken kunnen de bloedcirculatie verslechteren en extra druk zetten op je benen.

Dit helpt de bloedafvoer te ondersteunen.

Overleg hierover met je huisarts of vroedvrouw.

Dit helpt obstipatie te voorkomen, wat de druk in de bloedvaten kan verhogen.

kan mee rekken, maar het onderliggende bindweefsel een beperkte rekbaarheid heeft. Wanneer de huid in korte tijd sterk uitzet, kunnen deze vezels scheuren, wat leidt tot de vorming van striae.

Niet elke zwangere krijgt striae; genetische aanleg en de mate waarin de huid wordt belast spelen hierbij een rol. Hoewel striae niet gevaarlijk of pijnlijk is, ervaren sommige vrouwen wel jeuk op de aangedane plekken. Na de bevalling zullen de striemen geleidelijk vervagen naar een lichtere, parelmoerkleurige tint, maar ze verdwijnen nooit helemaal.

Striae is niet volledig te voorkomen, maar je kunt enkele maatregelen nemen om de huid zo soepel mogelijk te houden en de kans op ernstige striemen te beperken:

Smeer je buik en borsten regelmatig in met een voedende olie of crème, zoals amandelolie of een crème met minimaal 15% glycolzuur (ook bekend als Alpha Hydroxy Acids of AHA’s). Vitamine C in combinatie met vitamine E kan helpen om de zichtbaarheid van striae te verminderen.

Wisseldouches (afwisselend warm en koud water) bevorderen de bloedcirculatie en maken het bindweefsel soepeler en rekbaarder.

Draag bij een groeiende buik een buikband of ondersteunende kleding om te voorkomen dat het bindweefsel te veel onder spanning komt te staan. Vermijd langdurig rechtstaan.

Drink voldoende water, want een goede hydratatie draagt bij aan een elastische huid en soepel bindweefsel.

Een te snelle of overmatige gewichtstoename vergroot de kans op striae. Je buik groeit al vanzelf door de zwangerschap, dus extra gewichtstoename kan het bindweefsel onnodig belasten.

Als striae jeukt, kan mentholpoeder of mentholgel verlichting bieden.

Hoewel deze maatregelen kunnen helpen, is het belangrijk om te accepteren dat striae bij veel vrouwen een natuurlijk gevolg is van de zwangerschap. Het bindweefsel kan niet altijd mee rekken zonder schade, maar met de juiste zorg kun je de impact ervan wel beperken.

Tijdens de zwangerschap neemt de vaginale afscheiding toe. Dit is normaal en wordt veroorzaakt door hormonale veranderingen en een verhoogde doorbloeding van de baarmoederhals. De afscheiding is doorgaans helder of wit, heeft een melkachtige consistentie en is geurloos.

In de laatste weken van de zwangerschap kan de afscheiding dunner en wateriger worden. Dit kan soms voor verwarring zorgen, omdat vruchtwater ook helder en dun is. Een belangrijk verschil is dat vruchtwater vaak een zoete geur heeft en witte vlokjes kan bevatten. Bij twijfel is het raadzaam om contact op te nemen met je vroedvrouw.

-   Een onaangename geur heeft (sterk of vissig ruikend).

-   Een afwijkende kleur krijgt, zoals geel, groen of grijs.

-   Bloed bevat, buiten een lichte bloeding na bijvoorbeeld een inwendig onderzoek of gemeenschap.

-   Gepaard gaat met jeuk, irritatie, roodheid of een branderig gevoel.

Deze symptomen kunnen wijzen op een vaginale infectie, zoals een bacteriële vaginose of een schimmelinfectie (candida), die mogelijk behandeling vereist. Een onbehandelde infectie kan in sommige gevallen risico’s met zich meebrengen voor de zwangerschap.

Vermoeidheid tijdens de zwangerschap

Vermoeidheid is een veelvoorkomend symptoom, vooral in het begin en aan het einde van de zwangerschap. In de eerste weken vraagt je lichaam veel energie om je baby te laten groeien en zich aan te passen aan de hormonale veranderingen. Dit kan ervoor zorgen dat je je uitgeput voelt.

-   Luister naar je lichaam en rust voldoende.

-   Ga op tijd naar bed en zorg voor een regelmatig slaappatroon.

-   Probeer overdag extra rustmomenten in te bouwen, bijvoorbeeld een dutje tijdens de middagpauze of na het werk.

-   Vermijd overbelasting en verdeel je energie over de dag.

Rond de twintigste week voelen veel vrouwen zich energieker en ervaren ze zelfs een soort tweede adem. Echter, in de laatste weken van de zwangerschap keert de vermoeidheid vaak terug. De groeiende buik maakt dagelijkse activiteiten zwaarder, en een verstoorde nachtrust door veelvuldig plassen of moeilijk een comfortabele slaaphouding vinden, kan bijdragen aan het gevoel van uitputting.

Ook in deze fase is het belangrijk om naar je lichaam te luisteren, voldoende rust te nemen en overdag, indien mogelijk, een dutje te doen. Vermoeidheid tijdens de zwangerschap is normaal, maar als je extreme uitputting ervaart of je zorgen maakt, bespreek dit dan met je vroedvrouw of gynaecoloog.

Het is normaal om tijdens de zwangerschap vocht vast te houden, wat kan leiden tot gezwollen vingers en voeten. Dit komt door hormonale veranderingen en de extra belasting op je lichaam. Vooral in de warmere maanden kan dit gevoel toenemen.

-   Blijf goed drinken: Dit helpt je lichaam om het vocht beter te reguleren.

-   Leg je voeten omhoog: Dit bevordert de afvoer van vocht en kan zwelling verminderen.

-   Doe ringen op tijd af: Dit voorkomt dat ze vast komen te zitten wanneer je vingers opzwellen.

Na de bevalling zal het overtollige vocht geleidelijk uit je lichaam verdwijnen.

In sommige gevallen kan vocht vasthouden een teken zijn van een hoge bloeddruk. Dit gaat vaak gepaard met andere klachten zoals hoofdpijn, sterretjes zien of een algemeen gevoel van ziekte. Als je deze symptomen ervaart, neem dan direct contact op met je vroedvrouw. Zij zal je bloeddruk en urine controleren om eventuele complicaties te uitsluiten.